بانک ملی چند روز است دارد به مشتریان پیامک می‌زند و تبلیغات می‌کند برای اعطای وام مهربانی. در معرفی این طرح هم نوشته شده: «طرح‌مهربانی ملی از جمله طرح‌های جدید اعطای وام قرض‌الحسنه در بانک ملی ایران است که مشتریان و متقاضیان وام می‌توانند در کمترین زمان ممکن تا سقف سه میلیارد ریال (۳۰۰ میلیون تومان) با یک ضامن و با کارمزد ۲ تا ۴ درصد وام دریافت کنند. این طرح امتیازی است و مشتریان، بر اساس میانگین کارکرد ۱ ماه تا ۱۲ ماه حساب خود، امکان دریافت این وام را دارند».
هر کسی با خواندن این توضیحات و تبلیغات کنجکاو می‌شود شانسش را برای دریافت چنین وام به ظاهر خوب و با نام «طرح مهربانی ملی» بیازماید.
در جدولی که در سایت بانک ملی برای محاسبه میزان سپرده‌گذاری و تعداد اقساط گذاشته‌اند، می‌توانید تعیین کنید که چه میزان وامی می‌خواهید؟ چند ماه می‌خواهید سپرده‌گذاری کنید (یعنی چند ماه پس از افتتاح حساب می‌خواهید وام دریافت کنید؟) و اقساط‌تان را در چند ماه می‌توانید بازپرداخت کنید. اینجاست که با پر کردن گزینه‌ها، در نیت و هدف مدیران بانک ملی و طراحان این ایده شک می‌کنید.
برای نمونه چنانچه بخواهید یک ماهه وام‌تان را دریافت کنید و اقساط آنرا هم شصت ماهه (پنج ساله) بازپرداخت کنید، مبلغ خواسته‌شده برای سپرده‌گذاری شصت میلیارد تومان است!
یعنی شما شصت میلیارد تومان (معادل ششصد میلیارد ریال پول رایج مملکت) باید برای یک ماه در حساب‌تان باشد تا سیصد میلیون تومان وام دریافت کنید. یعنی مدیران بانک ملی واقعا فکر می‌کنند کسی که شصت میلیارد تومان پول دارد که یک ماه آنرا در بانک بخواباند، لَنگِ دریافت سیصد میلیون تومان وام با کاغذبازی‌های بانکی و معرفی ضامن و چک و سفته است؟
البته شما می‌توانی تعداد اقساط کمتری (به جای ۶۰ ماه) یا زمان سپرده‌گذاری بیشتری (بیش از یک ماه) انتخاب کنی تا بتوانی سپرده کمتری بگذاری؛ اما باز هم یا میزان اقساط بسیار نجومی می‌شود یا همچنان میزان سپرده فراتر از آرزوها و تصورات شهروندی است که لَنگِ سیصد میلیون باشد.
اما بیایید تصور کنیم (آرزو و خیال بر رعیت عیب نیست) ما شصت میلیارد تومان پول داشتیم و می‌توانستیم آنرا یک ماه در بانک بگذاریم. ولی به جای دریافت «وام مهربانی»، هدف‌مان دریافت سود بانکی از سپرده کوتاه‌مدت باشد.
جالب اینکه خود بانک ملی کمترین سودی که در یک ماه به این مبلغ پول پرداخت می‌کند نزدیک ۲۵۰ میلیون تومان است. به بیان ساده، بانک ملی در طرح جدیدش به شما می‌گوید به جای اینکه شصت میلیارد تومان پول‌ات را در بانک من بگذاری و پس از یک ماه دست‌کم ۲۵۰ میلیون تومان سود خالص و بی‌دردسر دریافت کنی، ۳۰۰ میلیون تومان وام با کلی ضامن و چک و سفته و سود و کارمزد دریافت کن! واقعا کسی پاره آجر به سرش خورده که بیاید سود خالص سپرده را رها کند و تقریبا به همان میزان وام بگیرد؟
هر جور فکر کنی می‌بینی یا مدیران بانکی در لحظه طراحی این ایده «وام مهربانی» یک چیزی‌شان می‌شده یا روی درست کار نکردن عقل مشتریان حساب باز کرده بودند.
کاش مدیران بانک ملی پس از گذشت یک ماه از این طرح، به شکل مستند اطلاع دهند چند نفر در این «طرح مهربانی ملی» ثبت‌نام کرده‌اند؟ حقیقتا انتظار دارند کسی هم متقاضی چنین وامی بشود؟ یا صرفا برای اینکه در پاسخ به فشار افکار عمومی و ارائه رزومه به مسئولان و مدیران بالادستی کاری کرده باشند، اینگونه طرح‌ها را به تصویب می‌رسانند؟
نگارنده به‌عنوان مشتری قدیمی بانک ملی که چند ماهی است درخواستش برای دریافت وام از این بانک بدون پاسخ مانده، هیچ احساسی به جز مورد تمسخر واقع شدن از چنین طرح‌هایی ندارد. / امیر هاشمی مقدم، دانش‌آموخته‌ی دکترای انسان‌شناسی
